Türkiye’de 397 sýra no.lu VUK tebliðine ile hayata geçirilen ve 5 Mart 2010 tarihinden itibaren uygulamada olan e-fatura, veri format ve standardý Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý tarafýndan belirlenen, VUK gereði bir faturada yer almasý gereken bilgilerin içerisinde yer aldýðý, satýcý ve alýcý arasýndaki iletiminin merkezi bir platform (GÝB) üzerinden gerçekleþtirildiði elektronik bir belgedir. E-fatura yeni bir belge türü olmayýp, kâðýt fatura ile ayný hukuki niteliklere sahiptir. Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý tarafýndan yönetilen e-fatura uygulamasýnda amaç tek format ve standarda göre satýcý ve alýcý arasýnda güvenli, zaman ve maliyet tasarrufu saðlayan bir sistem oluþturmaktýr. Bunun için yurt dýþý uygulamalar incelenerek baþarýya ulaþmýþ e-fatura iþleyiþleri dikkate alýnmýþ ve Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý tarafýndan açýk kaynak bir standart olan XML tabanlý ticari hayatýn tüm süreçlerini içerecek þekilde etiketlemelere sahip olan uluslararasý bir standart olan UBL-TR benimsenmiþtir.

397 sýra no.lu VUK ile tüzel kiþiler sistemden faydalanabilirken 416 sýra no.lu VUK tebliði ile gerçek kiþilere de e-fatura uygulmasýna dahil olma hakký tanýnmýþtýr. Uygulmanýn yaygýnlaþtýrýlmasý amacýyla “Özel Entegratörlük” müessesi 421 sýra no.lu VUK tebliðinin yayýnlanmasýyla genel iþleyiþe dahil edilmiþtir. Yurtdýþýnda e-fatura servis saðlayýcýsýlýðý olarak bilinen özel entegratörlük sayesinde bilgi iþlem alt yapýsý yeterli olmayan mükelleflerin de uygulamadan kolayca faydalanabilmeleri amaçlanmýþtýr.

421 Sýra Numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliði kapsamýnda;

•04.12.2003 tarihli ve 5015 sayýlý Petrol Piyasasý Kanunu kapsamýnda madeni yað lisansýna sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yýlýnda mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satýþ hasýlatýna (ciro) sahip olanlar ile,

•06.06.2002 tarihli ve 4760 sayýlý Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayýlý listedeki mallarý imal, inþa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yýlýnda mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satýþ hasýlatýna (ciro) sahip olanlar,

01.09.2013 tarihine kadar Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý’na baþvurmak ve 31.12.2013 tarihine kadar e-Fatura uygulamasýna geçmek zorundadýr.

Söz konusu mükelleflerden 2011 takvim yýlý içinde mal alýþý yapanlar, satýn aldýklarý malýn türüne, fiyatýna, miktarýna veya herhangi bir özelliðine bakýlmaksýzýn 2011 yýlý gelir tablolarýndaki brüt satýþ hasýlatý rakamlarý esas alýnarak elektronik fatura uygulamasýna dahil olacaklardýr..

Teknik açýdan e-Fatura Uygulamasý, sistem üzerinde önceden tanýmlanmýþ olan kullanýcýlarýn belirlenen standartlara uygun elektronik belgeleri, gönderen taraftan alýcý tarafa iletimini saðlayan mesajlaþma alt yapýsýný ifade etmektedir.

Sözkonusu mesajlaþma altyapýsý aþaðýda yer alan hedefler üzerinde geliþtirilmiþtir:

1. Altyapýyý kullanacak tüm taraflarýn merkezi biçimde tanýmlanmasý suretiyle kolay eriþimin saðlanmasý,

2. Mesaj yapýlarýnýn standartlara baðlanmasý suretiyle tüm kullanýcýlarýn veri tanýma ve iþleme hususunda ortak bir noktada buluþturulmasý,

3. Yazýlýmýn tek bir mesaj çeþidi yerine birbirinden farklý mesajlarý kolaylýkla taþýyabilmesi,

4. Esnek bir tasarým ile mesajlarýn taraflar arasýnda daðýlýmýnda mümkün olabildiðince fazla alternatif kanalýn kullanýlabilmesinin saðlanmasý.

Bu hedefler kapsamýnda e-Fatura Uygulamasýnda;

1. Taraflar Mali Mühür Sertifikalarý, Nitelikli Elektronik Sertifikalarý ve merkezi bir adres yönetim modülü aracýlýðý ile uygulama üzerinde tanýmlanmýþtýr.

2. e-Fatura açýsýndan UBL 2.0. standardý esas alýnarak özelleþtirme yapýlmýþ ve sonuçta UBL TR 1.0 paketi oluþturulmuþtur.

3. Uygulamada dolaþan mesajlarýn, Standart Business Document Header-GS1 standardýna uygun bir zarfýn içinde dolaþtýrýlmasý saðlanmýþtýr.

4. Uygulama bir merkez etrafýnda tanýmlanacak “gönderici birim” ve “posta kutusu” yazýlýmlarý aracýlýðý ile çalýþacaktýr. Bu yapýlar birbirinden baðýmsýz rolleri yerine getirmekte olup, farklý yazýlým altyapýlarý içerisine kolaylýkla entegre edilebilirler.



Gönderici birim ile posta kutusunun uygulama içerisinde oynadýklarý roller “Entegrasyon Kýlavuzlarý” içerisinde yer almaktadýr.

e-Fatura Uygulamasýnda “Merkez” modülünün yapýsý ile uygulamanýn genel mimarisi aþaðýda yer almaktadýr.



Teknik tasarýmý itibari ile mesajlarýn taraflar arasýnda dolaþýmýný saðlamak amacý ile oluþturulan sistem içerisinde, herhangi bir arayüz bulunmamaktadýr. Diðer bir ifade ile elektronik fatura uygulamasýnýn taraflar arasýnda kullanýmý tamamý ile uygun yazýlým entegrasyonlarýnýn oluþturulmasý ile gerçekleþtirilmektedir. Bu þekilde oluþturulacak çözümler, iþletmelerin kendi bünyelerinde yer alan ERP (Enterprise Resource Planning) çözümlerinin uyarlanmasý þeklinde olabileceði gibi bu konuda geliþtirilecek bazý özel yazýlým çözümlerinin de geliþtirilmesi mümkündür.

Baþkanlýk tarafýndan geliþtirilen E-Fatura Portalý da, bu arayüzlerden sadece birisini ifade etmekte olup, uygulama ile ilgili temel fonksiyonlarý içermektedir.

Þekil hükümlerinden baðýmsýz olarak Vergi Usul Kanununa ve/veya Türk Ticaret Kanununa göre tutulmasý zorunlu olan defterlerde yer almasý gereken bilgileri kapsayan elektronik kayýtlar bütünüdür.

www.edefter.gov.tr adresinde format ve standartlarý duyurulan defterler e-defter olarak tutulabilir. Bugün itibariyle Yevmiye defteri ve büyük defterin format ve standardý duyurulmuþtur.

1 Sýra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliði’nde yer alan þartlarý taþýyan gerçek ve tüzel kiþiler e-defter tutabilir.

•e-Fatura Uygulamasýndan yararlanma iznine sahip,
•Mali mührünü temin etmiþ,
•e-Defter tutma, kaydetme, onaylama, saklama ve ibrazýnda kullanýlacak yazýlýmýn uyumluluk onayý almýþ bir yazýlýma sahip olan anonim ve limited þirketler, yapacaklarý baþvurunun kabul edilmesi halinde e-defter tutma hakkýna sahip olacaklardýr.

•5070 sayýlý Elektronik Ýmza Kanunu çerçevesinde güvenli elektronik imza temin etmiþ,
•e-Defter tutma, kaydetme, onaylama, saklama ve ibrazýnda kullanýlacak yazýlýmýn uyumluluk onayý almýþ bir yazýlýma sahip olan gerçek kiþiler, yapacaklarý baþvurunun kabul edilmesi halinde e-defter tutma hakkýna sahip olacaklardýr.

e-Defter, Baþkanlýkça açýklanan format ve standartlara uygun üretilmiþ ve uyumluluk testini geçerek www.edefter.gov.tr adresinden ilan edilen yazýlýmlar aracýlýðý ile oluþturulur.

Tebliðde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde, elektronik ortamda oluþturulan defterlere iliþkin olarak, Baþkanlýk tarafýndan belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve Baþkanlýk Mali Mühürü ile onaylanmýþ elektronik dosyadýr.

Hem kaðýt ortamýnda hem de elektronik defterin bir arada tutulmasý mümkün deðildir.

Hesap döneminin ilk ayýna iliþkin olarak alýnan elektronik defter beratý açýlýþ, hesap döneminin son ayýna iliþkin olarak alýnan elektronik defter beratý da kapanýþ onayýný ifade eder.

Uyumluluk, e-defter tutmada kullanýlan yazýlýmlarýn, www.edefter.gov.tr adresinde yayýnlanan kýlavuzlarda belirtilen format, standartlar ve diðer teknik hususlarý saðlamasýný ifade eder. Bir yazýlýmýn uyumlu yazýlým olmasý için Baþkanlýkça yapýlacak testleri baþarý ile geçmesi gerekmektedir.

Baþkanlýkça test edilerek izin verilen yazýlýmlarýn dýþýnda baþka bir yazýlýmla e-defter tutulmasý mümkün deðildir.

e-Defter ve e-defter beratýnýn elektronik, manyetik, optik araçlarla saklanmasý ve ibraz edilmesi gerekmektedir. Defter ve beratýnýn kaðýda bastýrýlarak saklanmasý söz konusu deðildir.
e-Defter ibraz edilirken mutlaka beratý ile birlikte elektronik, manyetik veya optik araçlar vasýtasýyla eksiksiz ve okunabilir biçimde ibraz edilmelidir.

e-Fatura Uygulamasýndan yararlanma hakký bulunan mükellefler, genel hükümler çerçevesinde kaðýt fatura düzenleyebilecekleri gibi 397 sýra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliðinde belli edilen þartlar çerçevesinde e-Fatura da düzenleyebilirler. Bu bakýmdan e-Fatura Uygulamasý kaðýt fatura düzenleme yanýnda mükelleflerin kullanabilecekleri alternatif bir yöntemdir. Ancak müþterinin talep etmesi durumunda ise genel hükümler çerçevesinde sadece kaðýt fatura verilmesi zorunludur. Bunun yanýnda, ayný mal veya hizmet satýþý iþleminde hem kaðýt faturanýn hem de elektronik faturanýn bir arada düzenlenmesi mümkün deðildir.

e-Defter muhasebe kayýtlarý Gelir Ýdaresi Baþkanlýðýna aktarýlmayacaktýr. Teblið kapsamýnda elektronik imzalý veya mali mühürlü olarak e-Defter Beratý ile birlikte mükellef nezdinde saklanacaktýr.